Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

latius et altius serpere

  • 1 serpo

    serpo, psi, ptum, 3 (serpsit antiqui pro serpserit usi sunt, Fest. p. 348 Müll.), v. n. [root serp, kindr. with herpô, repo], to creep, crawl (freq. and class.).
    I.
    Lit. (only of animals; while repo is also used of persons who creep or go slowly;

    v. repo, I.): serpere anguiculos, nare anaticulas, evolare merulas, etc.,

    Cic. Fin. 5, 15, 42:

    alia animalia gradiendo, alia serpendo ad pastum accedunt,

    id. N. D. 2, 47, 122:

    serpentes quasdam (bestias), quasdam esse gradientes,

    id. Tusc. 5, 13, 38:

    (anguis) per humum,

    Ov. M. 15, 689:

    vipera imā humo,

    id. P. 3, 3, 102:

    draco In platanum,

    id. M. 12, 13:

    serpentia secla ferarum,

    i. e. the serpents, Lucr. 6, 766.—In late Lat. pass.:

    cum terra nullo serpatur angue,

    was crawled over, Sol. 22, 10.—
    B.
    Transf., of things, to move slowly or imperceptibly, to creep along, proceed gradually, etc. (mostly poet.):

    has (stellas) inter, torvus Draco serpit, Cic. poët. N. D. 2, 42, 106: sol serpens,

    Lucr. 5, 690.—

    Of streams: an te, Cydne, canam, qui leniter... placidis per vada serpis aquis,

    creepest, windest along, Tib. 1, 7, 14:

    in freta vicina Numicius,

    Ov. M. 14, 598: Ister tectis [p. 1681] in mare serpit aquis, id. Tr. 3, 10, 30:

    in sicco serpentem pulvere rivum,

    Luc. 9, 974:

    lacrimae serpunt per vulnera,

    Stat. Th. 11, 608:

    exsistit sacer ignis et urit corpore serpens,

    slowly spreading, Lucr. 6, 660; so,

    flamma per continua,

    Liv. 30, 6:

    aestus aetheris,

    Lucr. 5, 523; 6, 1120 (with repere):

    fallacem patriae serpere dixit equum (Trojanum),

    was creeping along, Prop. 3, 13 (4, 12), 64.—Of plants:

    vitis serpens multiplici lapsu et erratico,

    Cic. Sen. 15, 52; cf.:

    lithospermos (herba) jacet atque serpit humi,

    Plin. 27, 11, 74, § 99; so,

    chamaeleon,

    id. 22, 18, 21, § 45; cf.:

    liber per colla,

    Ov. M. 9, 389:

    caules per terram,

    Plin. 21, 16, 59, § 99:

    rami in terram,

    id. 27, 9, 58, § 82:

    radices inter se,

    id. 17, 20, 33, § 144:

    sine tempora circum Inter victrices hederam tibi serpere lauros,

    Verg. E. 8, 13; Laber. ap Macr. S. 2, 7; Col. 10, 119.—Of the growth of the hair:

    per tua lanugo cum serpere coeperit ora,

    Claud. IV. Cons. Hon. 641.—Of fire:

    dein per continua serpens (flamma) omnia incendio hausit,

    Liv. 30, 6:

    sive ipsi (ignes) serpere possunt quo cibus vocat,

    Lucr. 5, 523; cf. id. 6, 660.—Of disease, etc.:

    si ulcus latius atque altius serpit,

    gradually spreads, Cels. 6, 18, 2 med.:

    dira contagia per vulgus,

    Verg. G. 3, 469:

    cancer,

    Ov. M. 2, 826:

    carcinoma,

    Plin. 29, 2, 10, § 37:

    atra lues in vultus,

    Mart. 1, 79, 2 al.:

    per membra senectus,

    Lucr. 1, 415:

    quies,

    Verg. A. 2, 269:

    somnus,

    Plin. 7, 24, 24, § 90.—
    II.
    Trop., to creep, crawl; to extend gradually or imperceptibly; to spread abroad, increase, prevail (a favorite trope of Cic.):

    neque enim serpit, sed volat in optimum statum res publica,

    Cic. Rep. 2, 18, 33:

    serpere occulte coepisti nihil dum aliis suspicantibus,

    id. de Or. 2, 50, 203:

    (hoc malum) obscure serpens multas jam provincias occupavit,

    id. Cat. 4, 3, 6:

    malum longius,

    id. Rab. Post. 6, 15; id. Phil. 1, 2, 5; id. Att. 1, 13, 3; id. de Or. 3, 24, 94:

    serpit deinde res,

    id. Lael. 12, 41; cf.:

    ne latius serperet res,

    Liv. 28, 15 fin.; so,

    latius,

    id. 40, 19 fin.; cf. Plin. Ep. 5, 4, 3:

    serpit nescio quo modo per omnium vitas amicitia,

    Cic. Lael. 23, 87:

    si semel suscipimus genus hoc argumenti, attende quo serpat,

    id. N. D. 1, 35, 98; 3, 20, 52:

    quam facile serpat injuria et peccandi consuetudo,

    id. Verr. 2, 2, 22, § 53; cf. id. Div. in Caecil. 21, 68:

    serpit hic rumor,

    id. Mur. 21, 45:

    fama per coloniam,

    Plin. Ep. 9, 33, 5:

    per agmina murmur,

    Verg. A. 12, 239:

    murmura plebis,

    Stat. Th. 1, 168:

    cura altius,

    Plin. 14, 11, 13, § 87:

    serpente latius bello,

    Flor. 2, 2, 15; 2, 9, 4.—Of a low, grovelling poetic style:

    (poëta) Serpit humi tutus,

    crawls along the earth, Hor. A. P. 28 (cf.:

    sermones Repentes per humum,

    id. Ep. 2, 1, 251).—Hence, serpens, entis ( gen. plur. serpentium, Vitr. 8, 4; 9, 6; Nep. Hann. 11, 5; Hor. Epod. 1, 20; Cels. 5, 27, 3; but also, mostly poet. and later, serpentum, Verg. A. 8, 436; 12, 848; Ov. M. 7, 534; Luc. 9, 608 al.), f. (sc. bestia); less freq. and mostly poet. and eccl. Lat., m. (sc. draco), a creeping thing, a creeper, crawler (cf. reptilis).
    A.
    Kat exochên, i. e. a snake, serpent (syn.: anguis, coluber); fem.:

    quaedam serpentes ortae extra aquam, etc.,

    Cic. N. D. 2, 48, 124; Lucr. 4, 60; 4, 638; Ov. M. 1, 447; 1, 454; 2, 652; id. Am. 2, 13, 13; Hor. C. 1, 37, 27; Luc. 9, 397; Nep. Hann. 10, 4 al.— Masc., Lucr. 5, 33; Verg. A. 2, 214; 5, 273; 11, 753; Ov. M. 3, 38; 3, 325; 4, 570; Hor. S. 1, 3, 27; Luc. 9, 324; cf. Sall. J. 89, 5, and Quint. 2, 4, 19:

    igniti,

    Vulg. Num. 21, 6.—

    In apposition with draco,

    Suet. Tib. 72.— Also neutr. plur. serpentia, Vulg. Act. 10, 12. —
    2.
    Transf., the Serpent, as a constellation.
    a.
    Between the Great and the Little Bear, = anguis and draco, Ov. M. 2, 173; Hyg. Astr. 3, 1.—
    b.
    In the hand of Ophiuchus (Anguitenens, Anguifer), = anguis, Vitr. 9, 6; Hyg. Astr. 2, 14; 3, 13; cf. Plin. 2, 25, 23, § 93.—
    B.
    A creeping insect on the human body, a louse, Plin. 7, 51, 52, § 172; App. Flor. p. 354, 4.

    Lewis & Short latin dictionary > serpo

  • 2 serpo

    serpo, serpsī, ere (Wz. *serp, kriechen, altind. sárpāti, schleicht, kriecht, griech. ερπω), kriechen, schleichen, I) eig. u. übtr.: a) eig., von Tieren (dagegen repo auch von kriechenden od. langsam gehenden Menschen), quaedam bestiae serpentes, quaedam gradientes, Cic.: s. per humum, Ov.: imā humo, Ov.: in platanum, Ov.: serpentia secla ferarum, d.i. Schlangen, Lucr. – tr. bekriechen, cum insula nullo serpatur angue, Solin. 22, 10 (8). – b) übtr., v. langsam oder unvermerkt sich fortbewegenden Ggstdn., tacitis quia leniter undis placidus per vada serpis, dich hinschlängelst (v. Fluß Cydnus), Tibull.: et (Ister) tectis in mare serpit aquis, Ov.: vitis serpens multiplici lapsu et erratico, Cic.: flamma per continua serpens, Liv.: serpunt rami in terram, Plin.: serpunt radices inter se, Plin.: si ulcus latius atque altius serpit, Cels.: somno serpentes Plin. – II) bildl.: A) im allg., vom Dichter niederer Dichtungsart: serpit humi tutus, Hor. de art. poët. 28. – B) insbes., kriechen, schleichen, sich unvermerkt ausbreiten, fortwuchern, per membra senectus serpit, Lucr.: neque enim serpit, sed volat in optimum statum res publica, Cic.: serpit nescio quo modo per omnium vitas amicitia, Cic.: si paulatim haec consuetudo serpere ac prodire coeperit, Cic.: hoc malum obscure serpens, Liv.: serpet hoc malum longius quam putatis, Cic.: ne latius serperet res, Liv.: ne pestis ad plures serperet, Iustin.: quam facile serpat iniuria et peccandi consuetudo, videte, Cic.: serpit hic rumor, man raunt sich hier allenthalben ins Ohr, m. folg. direkt. Rede, Cic.: serpit fama per coloniam, Plin. ep.: serpit cura altius, Plin. – v. Pers., serpere occulte coepisti, im stillen weiter um dich zu greifen, Cic. de or. 2, 203. – / Konj. serpiat, Itala (Cant.) Act. apost. 4, 17: archaist. Konjunktiv Perf. serpsit, Paul. ex Fest. 349, 6.

    lateinisch-deutsches > serpo

  • 3 serpo

    serpo, serpsī, ere (Wz. *serp, kriechen, altind. sárpāti, schleicht, kriecht, griech. ερπω), kriechen, schleichen, I) eig. u. übtr.: a) eig., von Tieren (dagegen repo auch von kriechenden od. langsam gehenden Menschen), quaedam bestiae serpentes, quaedam gradientes, Cic.: s. per humum, Ov.: imā humo, Ov.: in platanum, Ov.: serpentia secla ferarum, d.i. Schlangen, Lucr. – tr. bekriechen, cum insula nullo serpatur angue, Solin. 22, 10 (8). – b) übtr., v. langsam oder unvermerkt sich fortbewegenden Ggstdn., tacitis quia leniter undis placidus per vada serpis, dich hinschlängelst (v. Fluß Cydnus), Tibull.: et (Ister) tectis in mare serpit aquis, Ov.: vitis serpens multiplici lapsu et erratico, Cic.: flamma per continua serpens, Liv.: serpunt rami in terram, Plin.: serpunt radices inter se, Plin.: si ulcus latius atque altius serpit, Cels.: somno serpentes Plin. – II) bildl.: A) im allg., vom Dichter niederer Dichtungsart: serpit humi tutus, Hor. de art. poët. 28. – B) insbes., kriechen, schleichen, sich unvermerkt ausbreiten, fortwuchern, per membra senectus serpit, Lucr.: neque enim serpit, sed volat in optimum statum res publica, Cic.: serpit nescio quo modo per omnium vitas amicitia, Cic.: si paulatim haec consuetudo serpere ac prodire coeperit, Cic.: hoc malum obscure serpens, Liv.: serpet hoc malum longius quam putatis, Cic.: ne la-
    ————
    tius serperet res, Liv.: ne pestis ad plures serperet, Iustin.: quam facile serpat iniuria et peccandi consuetudo, videte, Cic.: serpit hic rumor, man raunt sich hier allenthalben ins Ohr, m. folg. direkt. Rede, Cic.: serpit fama per coloniam, Plin. ep.: serpit cura altius, Plin. – v. Pers., serpere occulte coepisti, im stillen weiter um dich zu greifen, Cic. de or. 2, 203. – Konj. serpiat, Itala (Cant.) Act. apost. 4, 17: archaist. Konjunktiv Perf. serpsit, Paul. ex Fest. 349, 6.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > serpo

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»